Bạch biến là một bệnh lý da liễu phổ biến trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam, gây ra tình trạng mất sắc tố melanin trên da, dẫn đến xuất hiện những mảng da trắng không đều màu. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây ra gánh nặng về tâm lý và khó khăn trong giao tiếp xã hội cho người bệnh. Trong số các phương pháp điều trị hiện nay như thuốc uống, liệu pháp ánh sáng (ví dụ EXCIMER LASER) và ghép da, thì thuốc bôi tại chỗ vẫn là lựa chọn phổ biến nhất, giúp kiểm soát và ngăn ngừa bệnh lan rộng. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về các loại thuốc bôi hiệu quả trong điều trị bạch biến.
Thuốc Thoa Sinh Học Ruxolitinib
Ngày 18 tháng 7 năm 2022, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong điều trị bạch biến khi chính thức phê duyệt Ruxolitinib 1,5% dạng thuốc bôi cho người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên. Đây là thuốc sinh học đầu tiên và duy nhất hiện nay có khả năng phục hồi màu da cho bệnh nhân bạch biến.
Ruxolitinib thuộc nhóm thuốc ức chế JAK (Janus Kinase), hoạt động bằng cách giảm hoạt động quá mức của hệ miễn dịch và ngăn chặn các chất gây viêm. Trong các nghiên cứu lâm sàng, 50% bệnh nhân sử dụng Ruxolitinib đã phục hồi màu da rõ rệt sau 1 năm điều trị, với hiệu quả thường bắt đầu xuất hiện sau 24 tuần sử dụng liên tục. Tác dụng phụ có thể gặp bao gồm nổi mụn, đỏ và ngứa da tại vùng bôi thuốc; hiếm khi, bệnh nhân có thể trải qua viêm mũi họng, đau đầu hoặc sốt.
Các Thuốc Ức Chế Calcineurin
Tacrolimus, một đại diện quen thuộc của nhóm thuốc ức chế calcineurin, thường được chỉ định trong điều trị bạch biến. Thuốc tác động lên cơ chế tự miễn, tương tự như corticosteroid, nhưng có một số điểm khác biệt quan trọng. Tacrolimus có thể gây cảm giác nóng, rát sau khi bôi, nhưng các tác dụng phụ này thường lành tính và tự biến mất sau một thời gian mà không cần phải điều chỉnh điều trị.
Để giảm cảm giác khó chịu khi sử dụng Tacrolimus, người bệnh có thể bắt đầu với liều thấp bằng cách bôi thuốc một lần mỗi ngày trong những ngày đầu, sau đó tăng dần lên hai lần mỗi ngày theo hướng dẫn điều trị. Việc bảo quản thuốc trong ngăn mát tủ lạnh trước khi sử dụng cũng có thể giúp giảm bớt cảm giác khó chịu.
Do không gây teo da, rạn da hay các biến chứng nguy hại khác khi sử dụng kéo dài như corticosteroid, Tacrolimus thường được lựa chọn để điều trị duy trì trong thời gian dài. Thuốc có các nồng độ khác nhau như 0,03% và 0,1%; việc lựa chọn nồng độ phù hợp với vùng da bị bệnh cần được tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa để hạn chế tác dụng phụ không mong muốn.
Thuốc thoa sinh học Ruxolitinib
Ngày 18 tháng 7 năm 2022, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong công cuộc điều trị bệnh bạch biến. Lần đầu tiên, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chính thức phê duyệt thuốc thoa Ruxolitinib 1,5% trong điều trị bệnh lý bạch biến cho người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên. Đây là thuốc sinh học đầu tiên và duy nhất hiện nay giúp phục hồi màu da cho bệnh nhân bạch biến.
Ruxolitinib thuộc nhóm thuốc ức chế JAK (Janus Kinase). Thuốc làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch, khóa chặt một số chất gây nên phản ứng viêm. Thuốc đã được chứng minh hiệu quả cũng như mức độ an toàn trong nhiều nghiên cứu.
Dữ liệu nghiên cứu lâm sàng cho thấy 50% bệnh nhân thoa Ruxolitinib phục hồi màu sắc da rõ rệt sau 1 năm, hiệu quả sớm thường bắt đầu sau 24 tuần điều trị liên tục. Tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng thuốc là nổi mụn, đỏ và ngứa da tại vị trí thoa. Hiếm hơn, bệnh nhân có thể xuất hiện viêm mũi họng, đau đầu, sốt.
Corticosteroid Thoa Tại Chỗ
Corticosteroid bôi là một trong hai loại thuốc bôi thường được sử dụng nhất trong điều trị bạch biến. Thuốc hoạt động bằng cách làm giảm hiện tượng tự miễn dịch, một trong những cơ chế chính gây ra bệnh. Các corticosteroid thường được lựa chọn có hoạt lực từ trung bình đến mạnh (nhóm 2 đến 4 theo hệ thống phân loại của Hoa Kỳ), với tác dụng phụ tại chỗ và toàn thân tương đối ít hơn so với các corticosteroid khác, như mometasone furoate.
Các thuốc có hoạt lực mạnh thường được khuyến cáo bôi một lần mỗi ngày, trong khi các thuốc có hoạt lực trung bình nên bôi hai lần mỗi ngày. Tuy nhiên, việc sử dụng corticosteroid bôi kéo dài có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ trên da như teo da, rạn da, giãn mạch, rậm lông và phát ban mụn trứng cá. Do đó, người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc sau khi được bác sĩ thăm khám và chỉ định, đồng thời cần tái khám thường xuyên để theo dõi tác dụng phụ và quyết định thời điểm chuyển sang loại thuốc khác.
Calcipotriene Thoa Tại Chỗ
Calcipotriene là một dẫn xuất tổng hợp của vitamin D, thường được sử dụng trong điều trị bệnh vảy nến. Khi bôi hai lần mỗi ngày, thuốc có thể kích thích sản xuất sắc tố ở những vùng da bị bạch biến. Tuy nhiên, thường mất một vài tháng điều trị để thấy kết quả rõ rệt. Một số người có thể gặp kích ứng da nhẹ sau khi bôi thuốc, nhưng các tác dụng phụ khác rất hiếm gặp.
Hiệu quả của calcipotriene trong điều trị bạch biến tương đối hạn chế. Để đạt được kết quả tốt hơn, thuốc thường cần được kết hợp với các loại thuốc bôi khác, liệu pháp ánh sáng hoặc phương pháp laser.
Các Loại Thuốc Bôi Điều Trị Bạch Biến Khác
Một số thuốc khác được sử dụng trong điều trị bạch biến bao gồm các chất đồng vận vitamin D và đồng vận Prostaglandin F2 như Latanoprost, một chất quen thuộc trong lĩnh vực nhãn khoa dùng để điều trị glaucoma (cườm nước). Trên thị trường cũng có nhiều sản phẩm kem dưỡng ẩm bổ sung dưỡng chất, cung cấp nguyên liệu cho việc tổng hợp melanin, giúp hỗ trợ phục hồi làn da bạch biến.
Tuy nhiên, hiệu quả của các thuốc thoa này thường không cao, chỉ có tác dụng hỗ trợ, phụ thuộc vào từng bệnh nhân cụ thể và không thể thay thế các thuốc đặc trị truyền thống.
Các Thuốc Không Nên Sử Dụng Để Điều Trị Bạch Biến
Methoxsalen: Hiện nay, một số bệnh nhân lan truyền về hiệu quả “thần kỳ” của methoxsalen. Tuy nhiên, đây không phải là một thuốc xa lạ trong chuyên ngành da liễu. Methoxsalen làm cho da nhạy cảm hơn với ánh sáng, đặc biệt là tia UV.
Trước đây, thuốc thường được sử dụng kèm liệu pháp ánh sáng UVA, gọi là PUVA, trong điều trị bạch biến. Tuy nhiên, phương pháp này kèm theo nhiều tác dụng phụ nguy hiểm như dị ứng, đỏ, ngứa, châm chích, bỏng da và đặc biệt là nguy cơ ung thư da.
Hiện nay, liệu pháp ánh sáng với tia NB-UVB và EXCIMER LASER đã gần như thay thế PUVA. Do đó, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng loại thuốc này.
Kết Luận
Các loại thuốc thoa tại chỗ luôn là lựa chọn đơn giản nhất, phổ biến nhất và luôn cần thiết để tiếp cận điều trị đa số các trường hợp bệnh nhân bạch biến. Ngoài ra, thuốc bôi điều trị bạch biến còn là phương pháp hữu hiệu nhất để phối hợp với các phương pháp còn lại, giúp làm tăng hiệu quả.
Hiện nay, có nhiều loại thuốc thoa giúp điều trị, kiểm soát, ngăn ngừa mức độ lan rộng và gần đây nhất là Ruxolitinib giúp phục hồi màu da cho bệnh nhân bệnh bạch biến.
Nếu bạn đang gặp các vấn đề về sắc tố da hay nghi ngờ mình bị bạch biến, hãy liên hệ Phòng Khám Chuyên Khoa Da Liễu Medcare qua Hotline: 0931 888 115 hoặc bấm tại đây để được tư vấn cụ thể hơn nhé.
