Ung thư da biểu mô tế bào vảy là một dạng ung thư da phổ biến thứ hai sau ung thư da tế bào đáy. Nguyên nhân là do sự phát triển quá mức của các tế bào sừng của da.
Thường không nguy hiểm đến tính mạng, mặc dù vậy u có thể tiến triển nhanh và xâm lấn. Nếu không được điều trị kịp thời, ung thư tế bào vảy có thể phát triển lớn và xâm lấn đến các bộ phận khác của cơ thể bạn, gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Lý do gây ra bệnh là kết quả của việc tiếp xúc kéo dài với bức xạ tia cực tím (UV), từ ánh sáng mặt trời hoặc từ giường tắm nắng hoặc đèn. Tránh tia UV giúp giảm nguy cơ ung thư biểu mô tế bào vảy của da và các dạng ung thư da khác.
Loại ung thư này có thể xảy ra ở mọi nơi trên cơ thể của bạn, khiến cho việc chẩn đoán và điều trị chậm trễ.
Triệu chứng
Bệnh thường xảy ra nhất trên vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như da đầu, mu bàn tay, tai hoặc môi của bạn. Nhưng nó có thể xảy ra ở bất cứ đâu trên cơ thể bạn, kể cả bên trong miệng, lòng bàn chân và trên bộ phận sinh dục của bạn.
Các dấu hiệu và triệu chứng gồm:
- Một nốt cứng, màu đỏ Vết loét phẳng có vảy
- Vết loét mới hoặc vùng nổi lên trên vết sẹo hoặc vết loét cũ
- Vết sần sùi, có vảy trên môi của bạn có thể tiến triển thành vết loét vết loét
- Vết loét đỏ hoặc mảng sần sùi bên trong miệng
- Vết đỏ nổi lên hoặc vết loét giống như mụn cóc trên hoặc trong hậu môn hoặc bộ phận sinh dục của bạn
Khi nào cần khám bác sĩ
Hẹn gặp bác sĩ nếu bạn xuất hiện vết loét hoặc đóng mài không lành trong khoảng hai tháng; hoặc một vùng da có vảy không biến mất trong thời gian dài.
Nguyên nhân ung thư da tế bào vảy
Nguyên nhân là do những thay đổi (đột biến) trong DNA hay cấu trúc gen của các tế bào sừng ở da. Những đột biến gen này khiến cho tế bào sinh sôi và phát triển vượt ra khỏi tầm kiểm soát của cơ thể, từ đó hình thành khối u.
Hầu hết các đột biến gen trong tế bào da là do bức xạ cực tím (UV) từ ánh sáng mặt trời. Tuy vậy, đôi khi tình trạng ung thư da vẫn xuất hiện ở vị trí không tiếp xúc ánh sáng mặt trời. Điều này cho thấy các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ ung thư da, chẳng hạn như mắc các bệnh làm suy yếu hệ thống miễn dịch.
Yếu tố nguy cơ mắc ung thư da tế bào vảy
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
- Da trắng: bất cứ ai, bất kể màu da, đều có thể bị ung thư biểu mô tế bào vảy của da. Tuy nhiên, có ít sắc tố (melanin) trong da của bạn sẽ bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím kém hơn. Nếu bạn có mái tóc vàng hoặc đỏ, mắt sáng màu và dễ bị tàn nhang hoặc cháy nắng, bạn có nhiều khả năng bị ung thư da, bao gồm cả ung thư biểu mô tế bào vảy, hơn là người có làn da sẫm màu.
- Tắm nắng quá mức: tiếp xúc với tia UV từ mặt trời làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào vảy của da. Dành nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời – đặc biệt nếu bạn không che phủ da bằng quần áo hoặc kem chống nắng – sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào vảy của da hơn nữa.
- Tiền sử bị cháy nắng: bị một hoặc nhiều vết cháy nắng phồng rộp khi còn nhỏ hoặc thiếu niên sẽ làm tăng nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tế bào vảy của da khi trưởng thành. Cháy nắng ở tuổi trưởng thành cũng là một yếu tố rủi ro.
- Mắc các bệnh lý da tiền ung thư: bị tổn thương da tiền ung thư, chẳng hạn như dày sừng ánh sáng hoặc bệnh Bowen, làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào vảy của da.
- Từng mắc bệnh ung thư da: nếu bạn đã từng bị ung thư biểu mô tế bào vảy của da một lần, bạn có nhiều khả năng sẽ phát triển lại căn bệnh này.
- Hệ thống miễn dịch suy yếu: những người có hệ thống miễn dịch suy yếu có nguy cơ mắc ung thư da cao hơn. Điều này bao gồm những người mắc bệnh bạch cầu hoặc ung thư hạch và những người dùng thuốc ức chế hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như những người đã trải qua cấy ghép nội tạng.
- Rối loạn di truyền hiếm gặp: những người mắc bệnh khô da sắc tố gây ra sự nhạy cảm cực độ với ánh sáng mặt trời, có nguy cơ phát triển ung thư da cao hơn rất nhiều.
Các biến chứng của ung thư da tế bào vảy
Nếu không được điều trị có thể phá hủy các mô khỏe mạnh gần đó, lan đến các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác và có thể gây tử vong.
Nguy cơ tiến triển nặng có thể tăng lên trong những trường hợp:
- Khối u lớn hoặc sâu
- Tổn thương niêm mạc, chẳng hạn như môi
- Xảy ra ở người có hệ miễn dịch yếu, chẳng hạn như người dùng thuốc chống thuốc đào thải sau khi cấy ghép nội tạng hoặc người mắc bệnh bạch cầu mãn tính
Phòng ngừa
Tránh tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời
Sử dụng kem chống nắng thường xuyên với SPF từ 30 trở lên và quần áo tránh nắng
Thường xuyên kiểm tra các vùng da và các tổn thương da bất thường. Liên hệ bác sĩ ngay khi nghi ngờ ung thư da
Tổng kết
Ung thư da tế bào vảy là một loại ung thư da phổ biến thứ hai, u thường tiến triển nhanh và xâm lấn hơn ung thư da tế bào đáy. Ung thư thường do tiếp xúc với ánh sáng mặt trời thường xuyên, và vì vậy cần sử dụng các phương pháp tránh nắng để phòng ngừa.
Đa phần ung thư da tế bào đáy có thể được loại bỏ nhanh chóng và triệt để trong giai đoạn sớm, vì vậy cần đến thăm khám bác sĩ ngay khi xuất hiện các thương tổn nghi ngờ ung thư da tế bào đáy.
Hiện phòng khám chuyên khoa da liễu Medcare đang có chương trình thăm khám và tầm soát ung thư da cho cộng đồng, hãy liên hệ ngay để được tư vấn bạn nhé.
