16/09/2018

Bệnh ấu trùng di chuyển ở da

Nội dung bài viết

I. Đại cương

Bệnh ấu trùng di chuyển ở da (Cutaneous larval migrans – creeping eruption) là một hội chứng lâm sàng với tổn thương da đặc trưng là ban đỏ hình dải vằn vèo hoặc hình lượn sóng, di chuyển kèm theo ngứa rất nhiều. Bệnh thường là hậu quả của nhiễm qua da ấu trùng giun móc của chó, mèo.

Vòng đời gây bệnh ấu trùng di chuyển của ấu trùng giun móc ở chó mèo

II. Lâm sàng

1. Biểu hiện ở da

– Vị trí: thường gặp ở chi dưới, đặc biệt là bàn chân. Ngoài ra có thể gặp ở mông, sinh dục; thân và chi trên rất ít gặp. Thường có 1-3 tổn thương.

– Khởi phát thường là sẩn đỏ có ngứa ở vị trí ấu trùng xâm nhập. Một vài ngày sau đó tổn thương trở nên ngứa dữ dội, xuất hiện ban màu đỏ nâu, vằn vèo, lượn sóng, nổi gờ nhẹ tương ứng với đường di chuyển của ấu trùng. Tổn thương này thường xuất hiện sau 2-6 ngày nhưng cũng có thể xảy ra vài tuần sau khi tiếp xúc.

– Ấu trùng di chuyển với tốc độ khoảng vài milimet (thậm chí có thể lên tới vài centimet) mỗi ngày. Tổn thương có chiều rộng khoảng 3mm, có thể dài 15-20mm, và bản thân ấu trùng nằm cách vùng tổn thương bùng phát khoảng 1-2cm (ở phía trước theo hướng di chuyển của tổn thương).

– Có thể gặp tổn thương sưng đỏ, phù nề tại chỗ.

– Tổn thương có thể trở nên chàm hóa, đóng vảy tiết hoặc có thể bị nhiễm trùng thứ phát.

– Cơ năng: ngứa rất dữ dội (98-100% bệnh nhân có triệu chứng này), có thể gây mất ngủ.

Bệnh ấu trùng di chuyển ở da có thể tự thoái triển trong 2-8 tuần kể cả không điều trị gì, một số trường hợp có thể kéo dài hơn. Triệu chứng trên da có thể tồn tại dai dẳng vài tuần đến vài tháng sau đó.

2. Biến chứng

– Biến chứng hay gặp nhất là nhiễm trùng thứ phát tại vùng tổn thương.

– Phản ứng dị ứng tại chỗ hoặc toàn thân như mày đay.

– Biến chứng phổi.

III. Điều trị

– Mục tiêu điều trị: Diệt ấu trùng, giảm triệu chứng (đặc biệt là ngứa) và phòng nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn.

– Điều trị cụ thể: Thuốc diệt ấu trùng

+ Ivermectin là lựa chọn hàng đầu vì hiệu quả cao, dễ dung nạp và ít tác dụng phụ.

+ Albendazole: 400mg uống trong 3 ngày liên tiếp.

+ Tác nhân tại chỗ có thể là một phương pháp điều trị thay thế, tuy nhiên hiệu quả điều trị còn hạn chế. Thiabendazole 15%: bôi trong 5 ngày có thể có hiệu quả trong giảm ngứa và ngăn chặn sự lan rộng của tổn thương. Albendazole 10% cũng được báo cáo là có hiệu quả khi dùng 3 lần mỗi ngày trong 10 ngày.

Nhóm thuốc kháng histamin cũng có ích trong việc kiểm soát ngứa.

Sử dụng kháng sinh tại chỗ hoặc toàn thân trong trường hợp bội nhiễm.