Tàn nhang là gì?
Tàn nhang là những đốm nâu nhỏ trên da, thường xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Tàn nhang thường không ảnh hưởng đến sức khỏe, do hiện tượng gia tăng tổng hợp các hạt sắc tố dưới da bởi tế bào sắc tố, thường do sự kích thích bởi tia cực tím từ ánh sáng mặt.
Có thể chia thành hai loại tàn nhang bao gồm tàn nhan và đốm nâu (hay đồi mồi). Tàn nhang thường xuất hiện từ thời thơ ấu, tập trung ở vùng mặt, thường đậm màu hơn vào mùa hè và cải thiện vào mùa đông, có tính chất di truyền với nhiều người trong gia đình cùng mắc.
Trong khi đó đồi mồi là một dang tổn thương da tăng sắc tố do tiếp xúc với ánh sáng mặt trời kéo dài, xuất hiện ở các vị trí tiếp xúc ánh sáng mặt trời thường xuyên như mặt và tay, thường xuất hiện ở tuổi trung niên và đi kèm với các tình trạng lão hóa da khác như nếp nhăn da, mất sắc tố da, da chảy xệ. Khác với tàn nhan, đồi mồi không cải thiện theo mùa, có xu hướng tăng dần nếu không điều trị.
Nguyên nhân?
Tế bào sắc tố là tế bào giúp tạo ra các hạt sắc tố dưới da, tạo nên màu sắc của da và bảo vệ da khỏi tác động của ánh sáng mặt trời. Tàn nhang và đồi mồi là do hiện tượng các tế bào sắc tố tạo các hạt sắc tố quá mức tại da.
Tàn nhan là do sự tương tác giữa môi trường và cơ địa di truyền, các tế bào sắc tố giảm hoạt động vào mùa đông và gia tăng hoạt động khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Các tia có hại từ ánh sáng mặt trời làm tàn nhan trở nên đậm màu hơn, dễ nhìn thấy hơn, hiện tượng này dễ xảy ra hơn với người có làn da sáng màu. Một số gien đã được tìm thấy là có liên quan đến sự xuất hiện của tàn nhang như gien MC1R.
Đồi mồi là do các tế bào sắc tố gia tăng hoạt động và cả số lượng tại da do sự tiếp xúc kéo dài với tia UV từ ánh sáng mặt trời, đôi khi xảy ra sau điều trị với ánh sáng hoặc tắm nắng. Đồi mồi được xem là một dấu hiệu của làn da lão hóa.
Các vấn đề của tàn nhang?
Tàn nhan hầu như không gây hại, tuy vậy có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ, có thể gây mất tự tin cho người mắc. Ngoài ra, biểu hiện của tàn nhang và đồi mồi có thể lầm lẫn với các loại tổn thương khác, đáng ngại nhất là ung thư tế bào hắc tố ở da, do đó cần được thăm khám kỹ lưởng và sinh thiết nếu nghi ngờ.
Các phương pháp điều trị tàn nhang?
Hiện nay có nhiều cách trị tàn nhang như thuốc thoa tại chỗ, lột da bằng hóa chất, áp lạnh, tia laser.
Thuốc thoa tại chỗ bao gồm các hoạt chất như AHA, Retinoids, vitamin C, vitamin E, niacinamide, arbutin, kojic acid, hydroquinone. Các thuốc thoa thường đáp ứng chậm và cần thời gian kéo dài, đồng thời một số thuốc nếu dùng không đúng cách có thể gây các tác dụng phụ như đỏ da, tróc vảy, kích ứng hoặc tăng sắ nc tố nặng hơn.
Lột da bằng hóa chất được xem là một phương pháp hiệu quả giúp loại bỏ tàn nhang và đốm nâu, đồng thời cải thiện sắc tố làn da và các nếp nhăn mức độ nhẹ, tuy vậy đây là phương pháp có nguy cơ tăng sắc tố, đôi khi là nhiễm trùng và tạo sẹo nếu không áp dụng đúng cách. Áp lạnh cũng là một phương pháp hiệu quả nhưng có nhiều biến chứng như thâm, sẹo, nhiễm trùng, đặc biệt là đối với làn da mỏng manh của người Châu Á, do đó thường ít được sử dụng.
Hiện nay, laser được xem là phương pháp hiệu quả nhanh, hầu như không tác dụng phụ giúp loại bỏ tàn nhang. Tại phòng khám da liễu Sài Gòn có các loại laser như laser CO2, laser fractional, laser QS…
Laser fractional giúp loại bỏ các hạt sắc tố trên da, đồng thời giúp cải thiện bề mặt da và các nếp nhăn thông qua sự thúc đẩy tăng sinh collagen và mô liên kết dưới da, mặt khác không để lại sẹo sau điều trị, không cần phải nghỉ dưỡng sau điều trị. Ngoài laser fractional, laser QS cũng là một lựa chọn tối ưu với các tình trạng da dễ tăng sắc tố, giúp loại bỏ tàn nhan đồi mồi cũng như cải thiện màu sắc da, đồng thời các tia laser cũng có thể xuyên sâu và thúc đẩy sự hình thành collagen mới. Tùy vào đặc điểm từng loại tàn nhan và da sẽ có các phác đồ phù hợp nhất để điều trị.
Sau khi được điều trị laser, khách hàng sẽ được hướng dẫn cách chăm sóc da tại nhà, cùng với sự phối hợp với thuốc thoa và chống nắng để có được kết quả hoàn mỹ nhất.
Các biện pháp phòng ngừa?
Yếu tố quyết định để phòng ngừa tàn nhang là hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời
Không tắm nắng và ở trong bóng râm
Sử dụng các loại nón, khẩu trang, áo khoác che chắn ánh nắng
Sử dụng kem chống nắng chóng được cả UVA và UVB, có SPF từ 30 trở lên
Có thể sử dụng các sản phẩm chăm sóc có hoạt chất chống oxy hóa, làm sáng da như nicacinamide, vitamin E, glutathion…
Các sản phẩm dưỡng da chứa Retinoids có thể giúp cải thiện tình trạng sắc tố cũng như kết cấu làn da lão hóa
Sử dụng các viên uống hỗ trợ chứa thành phần chống nắng và chống oxy hóa cho da như polypodium leucotomos, gluatathion…
