Bớt rượu vang (tên tiếng anh là Port Wine Stain) là một bớt bẩm sinh gây ra bởi sự phát triển bất thường của mạch máu trong da. Sự thay đổi mạch máu nói trên gây ra bởi tình trạng đột biến của hệ gene xuất hiện sớm khi em bé phát triển trong bụng mẹ, bớt không có tính chất di truyền (truyền lại từ đời trước cho đời sau) và hiện không phát hiện bất kì yếu tố nào làm gây ra tình trạng bớt trong thai kì.
Bớt rượu vang ban đầu thường là một mảng nằm ngang bằng mặt da, màu hồng, đỏ hay tím xuất hiện ngay sau khi sinh. Thông thường, theo thời gian, bớt có thể trở nên dày hơn, đậm màu hơn và phát triển các khối, cục dưới da.
Bớt có thể xuất hiện bất kì vị trí nào trên cơ thể, đa số chỉ xuất hiện một bên cơ thể, nhưng thỉnh thoảng có ở cả hai bên. Khoảng 65% bớt nằm ở trên đầu và cổ.
Tỷ lệ bị bớt rượu vang là khoảng bao nhiêu?
Khoảng ba trên 1000 trẻ em sinh ra có bớt rượu vang đỏ. Bé gái có tỷ lệ bị gấp đôi bé trai, lý do vẫn chưa được tìm ra.
Chẩn đoán
Bớt rượu vang có thể nhìn thấy rõ và rất khác biệt so với các bớt bẩm sinh khác nên thông thường bác sĩ chỉ cần thăm khám bằng mắt để chẩn đoán bệnh, không cần làm thêm bất kì xét nghiệm nào để chẩn đoán.
Có thể phòng ngừa bớt rượu vang không?
Bớt rượu vang không thể phòng ngừa. Nó không phải là kết quả của bất kì điều gì bà mẹ làm hay không làm trong lúc mang thai. Nó cũng không phải do cha mẹ truyền lại qua gene cho con.
Chăm sóc
Thông thường, không cần chăm sóc đặt biệt gì cho vùng da bị bớt. Tuy nhiên, khi thực hiện điều trị laser ánh sáng, vùng da đó cần được bảo vệ khỏi ánh nắng mặt trời trước, trong và sau thủ thuật. Sử dụng kem chống nắng trên khắp vùng da bị bớt và che chắn nó bằng mũ nón, khẩu trang, quần áo chống nắng.
Bớt rượu vang đỏ có đi kèm với tình trạng bệnh lý nào không?
Bớt rượu vang xuất hiện từ phần bụng trở lên có thể có các tình trạng kèm theo như:
1.Tăng nhãn áp
Người có bớt quanh vùng mắt có nguy cơ tăng cao bị tăng nhãn áp. Tăng nhãn áp là tình trạng áp lực trong mắt tăng, có thể dẫn tới mù lòa nếu nó không được điều trị. Điều trị thông thường bằng thuốc nhỏ mắt và một vài trường hợp sẽ cần phẫu thuật. Nên đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt định kì để theo dõi nếu bệnh nhân có bớt rượu vang quanh mắt.
Khi so sánh với đôi mắt bình thường, đôi mắt bị ảnh hưởng bởi bớt rượu vang có khác biệt. Nếu như trẻ có một tròng đen mắt trông lớn hơn, một bên mí mắt mở to hơn hay một mắt nhìn to hơn, nhô ra trước hơn so với bên mắt còn lại, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt.
2.Hội chứng Sturge-Weber
Nếu bớt xuất hiện quanh mắt, trán hay da đầu, có khả năng trẻ bị tình trạng gọi là hội chứng Sturge-Weber. Bớt rượu vang ảnh hưởng đến mạch máu của da, nó cũng ảnh hưởng đến mạch máu não, có thể gây ra động kinh co giật. Nếu có dấu hiệu nguy cơ bị hội chứng Sturge-Weber, trẻ cần được thăm khám bởi bác sĩ thần kinh.
3.Hội chứng Klippel Trenaunay
Một bớt lớn ở tay hay chân có thể gây ra sự phát triển quá mức của chi đó, được gọi là hội chứng Klippel Trenaunay. Vấn đề này cần được thăm khám bởi bác sĩ da liễu và bác sĩ lồng ngực mạch máu.
Bớt rượu vang nếu không điều trị có nguy cơ gì không?
Theo thời gian, bớt rượu vang ở mặt trở nên dày hơn, sậm hơn và hình thành các u cục. Ngoài ra bớt rượu vang đỏ có một vài nguy cơ lâu dài cần theo dõi điều trị:
1.U hạt nhiễm khuẩn
Khối u ở da màu đỏ, bóng hình tròn hay bầu dục. Bệnh lành tính nhưng gây khó chịu vì vướng và dễ chảy máu. U có thể được loại bỏ bằng laser, áp nitơ lanh hay phẫu thuật.
2.Phì đại mô mềm
Mô dưới da bị bớt rượu vang to dày ra, thường ở vùng môi.
Điều trị
Mặc dù rất tốt cho trẻ bị bớt rượu vang được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa ngay sau khi sinh, điều trị thường bắt đầu khi trẻ lớn hơn. Hiện điều trị chính của bớt rượu vang là bằng phương pháp laser ánh sáng. Người lớn có bớt điều trị bằng laser vẫn đáp ứng tốt và có thể cải thiện các u cục dưới da.
Khi điều trị laser ánh sáng tại phòng khám, cơ sở y tế có chuyên môn điều trị bớt bẩm sinh, kết quả thường rất tốt và tác dụng phụ được giảm tối đa.
Laser ánh sáng điều trị theo cơ chế nào?
Bác sĩ sử dụng hệ thống laser ánh sáng có chùm tia được hấp thụ bởi màu đỏ trong mạch máu bất thường của bớt rượu vang, tạo ra nhiệt độ cao ở các mạch máu đó. Chính nhiệt độ này sẽ làm các mạch máu bất thường bị phá hủy, để lại các mạch máu bình thường, không bị ảnh hưởng bởi bớt. Da được làm lạnh trong lúc thực hiện thủ thuật nên nguy cơ nhiệt độ gây ảnh hưởng vùng da bình thường được giảm đến tối thiểu.
Cần điều trị laser trong bao lâu?
Thông thường, kết quả sẽ đến sau 4 đến 10 lần điều trị, kéo dài trong vài tháng hoặc hai đến ba năm. Thời gian để đạt được hiệu quả điều trị thay đổi tùy theo tính chất của bớt rượu vang, diện tích và vị trí của bớt, độ tuổi bắt đầu điều trị, tông màu da của bệnh nhân.
Sau mỗi lần điều trị cần lưu ý những gì?
Sau một lần điều trị, da vùng bớt thường trông “bầm” hơn và căng nhẹ. Cần tránh tác động của ánh nắng mặt trời lên vùng da đó. Theo dõi tại nhà, nếu vùng da điều trị có dấu hiệu bất thường nào khác thì báo cho bác sĩ điều trị.
Kết quả điều trị cuối cùng sẽ như thế nào?
Bớt rượu vang nhỏ hơn và mờ hơn nhiều, các u cục nhỏ lại, nhưng nó sẽ không biến mất hoàn toàn. Mức độ cải thiện dao động từ 30-90%, tùy thuộc vào vị trí bị ảnh hưởng, độ sâu mạch máu bất thường. Thông thường, các bớt có màu hồng hay đỏ tươi sẽ đáp ứng điều trị tốt hơn các bớt có màu đỏ đậm hay tím. Bớt ở mặt cải thiện tốt hơn bớt ở thân mình.
Điều quan trọng cần nắm để đạt hiệu quả điều trị cao là nên điều trị sớm, khi mạch máu bất thường chưa phát triển xuống sâu và trở nên sậm màu hơn.
Chương Trình Điều Trị Bớt Bẩm Sinh Miễn Phí
Được bắt đầu từ 2017, qua 4 năm thực hiện, chương trình Điều trị bớt bẩm sinh miễn phí của phòng khám Medcare đã và đang từng ngày cố gắng giảm nhẹ gánh nặng cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân bị ảnh hưởng bởi các bớt bẩm sinh.
Tập thể y bác sĩ cũng như nhân viên tại phòng khám Medcare mong muốn ngày càng phát triển, mở rộng và đưa chương trình đến nhiều bệnh nhân hơn, trở thành một trong những trung tâm điều trị bớt bẩm sinh hàng đầu Việt Nam.
Với chính sách Hỗ trợ cộng đồng của Phòng khám Medcare, những bệnh nhân có bớt mạch máu bẩm sinh có hoàn cảnh khó khăn sẽ được điều trị miễn phí hay trợ giá điều trị. Chi tiết tại đây hay hotline 0845.115.115 hoặc 0931.888.115 để được hướng dẫn.
