Sùi mào gà hay mụn cóc sinh dục là bệnh lý lây truyền qua đường tình dục (STIs) thường gặp nhất. Bệnh gây ra bởi tuýp virus HPV lành tính, không gây ung thư.
Tìm hiểu về sùi mào gà
Sùi mào gà là một bệnh thuộc nhóm các bệnh lý lây truyền qua đường đường dục (sexually transmitted infection, viết tắt là STI). Bệnh biểu hiện là các nốt mụn cóc hay nốt sùi (kích thước nhỏ hoặc lớn) ở vị trí vùng cơ quan sinh dục hoặc hậu môn. Nguyên nhân gây nên bệnh là do tình trạng nhiễm phải virus human papillomavirus (HPV). Hiện không có cách điều trị triệt để khỏi virus HPV mà chỉ có thể loại bỏ sùi mào gà. Bạn có thể mắc phải thông qua bạn tình mắc bệnh khi quan hệ tình dục không an toàn qua phận sinh dục, hậu môn, miệng.
Vị trí có thể xuất hiện
Sùi mào gà có thể lây nhiễm và biểu hiện nhiều vị trí như:
- Vùng háng.
- Hậu môn.
- Trực tràng.
- Dường vật và bìu.
- Âm hộ, âm đạo, và vùng chậu.
- Môi, miệng, lưỡi và họng.
Đối tượng dễ dàng mắc bệnh
Bệnh lây truyền cho mọi giới. Thường xảy ra nhất là thanh thiếu niên và người trẻ. Bạn có nguy cơ mắc bệnh sùi mào gà nếu:
- Quan hệ tình dục không an toàn với bạn tình mắc bệnh: không sử dụng bao cao su, màng chắn miệng.
- Có nhiều bạn tình.
Triệu chứng và nguyên nhân
1. Nguyên nhân:
Sùi mào gà gây nên bởi một số típ HPV nhất định. Sùi mào gà lây truyền giữa da đến da thông qua quan hệ tình dục. Một số típ HPV có thể gây mụn cóc ngoài sinh dục như mụn cóc lòng bàn tay, bàn chân, nhưng các típ này không gây nên mụn cóc sinh dục.
Mụn cóc sinh dục lây truyền thông qua:
- Quan hệ tình dục bao gồm âm hộ – dương vật, âm hộ – âm hộ, hậu môn – dương vật.
- Tiếp xúc với cơ quan sinh dục (tiếp xúc thông qua da).
- Quan hệ tình dục bằng miệng với người nhiễm HPV hoặc sùi mào gà sinh dục.
- Quan hệ tình dục bằng miệng với người có HPV hoặc sùi mào gà vùng miệng, lưỡi, họng.
Bạn có thể mắc phải típ HPV gây nên sùi mào gà nhưng không biểu hiện triệu chứng sùi. Và khi bạn lây truyền típ HPV cho bạn tình thì người đó có thể mắc phải sùi mào gà, trong khi bạn thì không biểu hiện.
2. Triệu chứng
Nốt sùi biểu hiện là một nốt sùi, có màu da hoặc trắng xám trên da. Sùi mào gà thường có hình dạng giống bông cải, nhưng cũng có thể dạng phẳng. Sùi thường không đau. Tuy nhiên trong một số trường hợp có thể gây nên: chảy máu nhẹ, cảm giác bỏng rát, khó chịu, ngứa hay kích ứng vùng sinh dục.
Đôi khi sùi có kích thước rất nhỏ, và có thể mọc thành cụm. Đôi khi có thể có kích thước rất lớn. Hầu hết sùi giai đoạn đầu đều nhỏ, mềm và đôi khi khó nhận thấy.
3. Sùi mào gà xuất hiện sau khi nhiễm virus HPV trong bao lâu
Một số người có thể phát triển sùi mào gà chỉ sau vài tuần kể từ khi có quan hệ tình dục với người mang virus HPV. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, phải mất hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm để sùi mào gà xuất hiện. Vì lý do này, rất khó để xác định chính xác thời điểm bạn bị nhiễm sùi mào gà.
Ngoài ra, có khả năng bạn mang virus nhưng không phát triển sùi mào gà. Bạn có thể không biết mình có sùi mào gà bên trong hậu môn hoặc bên trong âm đạo. Nếu không có triệu chứng, bạn có thể vô tình lây nhiễm virus cho người khác.
Chẩn đoán và xét nghiệm
Bác sĩ có thể chẩn đoán sùi mào gà bên ngoài bằng cách quan sát và có thể yêu cầu sinh thiết để xác nhận. Việc chẩn đoán sùi mào gà tại các vị trí sâu trong cơ thể thường phức tạp hơn.
Các phương pháp sau đây được sử dụng để chẩn đoán sùi mào gà:
- Khám vùng chậu: Bạn có thể được thực hiện xét nghiệm Pap như một phần của khám vùng chậu để kiểm tra các thay đổi ở cổ tử cung do sùi mào gà gây ra. Bác sĩ cũng có thể tiến hành soi cổ tử cung để kiểm tra kỹ hơn và sinh thiết âm đạo hoặc cổ tử cung nếu cần.
- Khám hậu môn: Bác sĩ sử dụng một thiết bị gọi là ống soi hậu môn (anoscope) để kiểm tra bên trong hậu môn nhằm phát hiện sùi mào gà.
Điều trị
1. Điều trị sùi mào gà
Sùi mào gà có thể tự biến mất vì hệ miễn dịch của bạn có khả năng chống lại. Tuy nhiên, sùi mào gà có thể phát triển lớn hơn, lan rộng hoặc trở nên khó chịu hơn. Việc loại bỏ sùi mào gà giúp giảm nguy cơ lây lan nhiễm trùng, vì khi bùng phát, virus sẽ dễ lây lan hơn. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng điều trị sùi mào gà hiện chưa có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn.
Có nhiều cách để loại bỏ sùi mào gà. Bạn có thể cần thực hiện nhiều lần điều trị để loại bỏ hoàn toàn chúng. Trong thời gian điều trị, bạn nên kiêng quan hệ tình dục.
Bác sĩ có thể sử dụng một trong các phương pháp sau để điều trị sùi mào gà:
- Đốt điện (Electrocautery): Dòng điện được sử dụng để đốt cháy và loại bỏ sùi mào gà.
- Áp lạnh (Freezing): Trong liệu pháp áp lạnh (cryotherapy), bác sĩ sử dụng nitơ lỏng để đóng băng và phá hủy sùi mào gà.
- Điều trị bằng laser: Tia laser phá hủy các mạch máu nhỏ bên trong sùi mào gà, cắt đứt nguồn cung cấp máu của chúng. Thông thường laser CO2 được dùng để điều trị màu gà, tuy nhiên trong trường hợp sùi quá lớn và nhiều, phương pháp này khó có thể điều trị triệt để. Hiện nay, công nghệ laser xung dài DermaV là một bước đột phá, giúp điều trị nhanh chóng, không đau, không chảy máu và không cần nghỉ dưỡng sau điều trị.
- Phương pháp cắt bằng vòng dây điện (LEEP): Bác sĩ sử dụng một vòng dây điện tích để cắt bỏ sùi mào gà. Phương pháp này thường được dùng để loại bỏ sùi mào gà trên cổ tử cung.
- Thuốc bôi ngoài da: Bạn bôi một loại dung dịch hóa học hoặc kem theo chỉ định mỗi tuần một lần trong vài tuần lên sùi mào gà. Hóa chất này sẽ tạo ra vết phồng rộp dưới sùi mào gà, ngăn chặn nguồn cung cấp máu. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ bôi dung dịch hóa học này tại phòng khám. Ngoài ra, bác sĩ có thể kê kem bôi để bạn tự sử dụng tại nhà.
- Phẫu thuật: Bác sĩ có thể cắt bỏ sùi mào gà bằng phẫu thuật nếu chúng có kích thước lớn hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Việc loại bỏ sùi mào gà không chữa khỏi hoàn toàn virus HPV. Ngay cả khi không còn đợt bùng phát và sùi mào gà đã được loại bỏ, bạn vẫn có thể lây lan virus HPV.
2. Sùi mào gà tồn tại bao lâu
Sùi mào gà và virus HPV có thể tồn tại suốt đời. Điều này có nghĩa là ngay cả khi đã điều trị để loại bỏ sùi mào gà, chúng vẫn có thể tái phát.
Mỗi người có phản ứng khác nhau với việc điều trị sùi mào gà. Nếu bạn bị sùi mào gà, hãy thảo luận với bác sĩ để tìm ra phương pháp loại bỏ phù hợp nhất cho bạn.
Sùi mào gà ảnh hưởng như thế nào đến thai kỳ
Nếu bạn đang bị bùng phát sùi mào gà khi mang thai, sự thay đổi hormone có thể khiến sùi chảy máu, lớn hơn hoặc lan rộng. Hiếm khi xảy ra các biến chứng sau:
- Sùi mào gà lớn hoặc một khối sùi chặn đường sinh nở. Trong trường hợp này, bạn có thể cần sinh mổ.
- HPV lây truyền sang thai nhi, gây ra tình trạng sùi phát triển bên trong đường hô hấp của bé. Tình trạng này, được gọi là bệnh u nhú tái phát ở đường hô hấp, rất hiếm gặp.
Nếu bạn từng bị sùi mào gà trong quá khứ nhưng không có đợt bùng phát trong thời gian mang thai, bạn thường không gặp vấn đề gì.
Phòng ngừa sùi mào gà
1. Có vắc-xin phòng ngừa không?
Vắc-xin HPV có thể bảo vệ chống lại một số loại HPV, bao gồm các loại gây ra sùi mào gà và một số loại ung thư. Hiện có hơn 100 chủng HPV khác nhau. Ngay cả khi bạn đã nhiễm loại HPV gây sùi mào gà, vắc-xin vẫn có thể bảo vệ bạn khỏi các chủng khác nghiêm trọng hơn.
Theo hướng dẫn gần đây từ CDC và FDA, những người dưới 45 tuổi được khuyến nghị nên tiêm vắc-xin HPV để phòng ngừa. HPV là bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất và có thể gây ra một số loại ung thư cũng như sùi mào gà. Mỗi năm, có hơn 14 triệu ca nhiễm HPV mới tại Hoa Kỳ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết bạn có đủ điều kiện tiêm vắc-xin HPV hay không.
2. Làm thế nào để phòng ngừa
Nếu bạn đang hoạt động tình dục, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau để bảo vệ bản thân khỏi HPV, sùi mào gà và các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs):
- Sử dụng bao cao su hoặc màng chắn miệng (dental dam): Đây là biện pháp bảo vệ hiệu quả nhất để giảm nguy cơ lây nhiễm.
- Tiêm vắc-xin HPV: Đây là cách phòng ngừa chủ động và hiệu quả, đặc biệt cho những người chưa nhiễm HPV.
- Thực hiện kiểm tra định kỳ: Xét nghiệm và điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục nếu cần thiết để bảo vệ sức khỏe bản thân và bạn tình.
- Thông báo cho bạn tình: Nếu bạn có HPV hoặc sùi mào gà, hãy thông báo cho bạn tình để họ có thể được kiểm tra và điều trị kịp thời.
- Chung thủy với một bạn tình hoặc hạn chế số lượng bạn tình: Điều này giúp giảm nguy cơ phơi nhiễm với HPV.
- Tránh thụt rửa âm đạo: Việc này có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật tự nhiên, tăng nguy cơ lây nhiễm HPV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
Nên làm gì khi mắc bệnh
Sùi mào gà và virus HPV là những bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) phổ biến. Loại sùi mào gà này và các chủng HPV gây ra chúng không làm tăng nguy cơ ung thư. Một số người chỉ bị một lần, trong khi những người khác có thể tái phát nhiều lần. Điều trị có thể loại bỏ sùi mào gà, nhưng không thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh hoặc HPV. Bạn sẽ luôn mang virus và cần thực hành quan hệ tình dục an toàn với bạn tình.
Các câu hỏi thường gặp
1. Khi nào tôi nên gọi cho bác sĩ?
Bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu gặp phải:
- Kích ứng hoặc ngứa vùng sinh dục.
- Đau khi quan hệ tình dục.
- Đau khi đi tiểu (tiểu khó).
- Dịch tiết bất thường hoặc có mùi hôi từ dương vật hoặc âm đạo.
- Đỏ, đau hoặc sưng vùng âm đạo hoặc dương vật.
2. Có loại sùi mào gà nào không phải là STI không?
Không. Tất cả các trường hợp sùi mào gà đều là bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI).
3. Làm thế nào để ngăn sùi mào gà lây lan?
Bạn có thể thực hiện một số điều để ngăn sùi mào gà lây lan sang bạn tình:
- Luôn sử dụng bao cao su hoặc màng chắn miệng (dental dam) khi quan hệ tình dục.
- Tránh quan hệ tình dục khi có sùi mào gà nhìn thấy rõ.
- Thông báo cho bạn tình rằng bạn có sùi mào gà trước khi quan hệ tình dục.
4. Biến chứng của sùi mào gà là gì?
Sùi mào gà thường không gây ra các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe. Chủng HPV gây sùi mào gà được coi là nguy cơ ác tính thấp. Các chủng HPV gây ung thư khác với các chủng gây ra sùi mào gà.
5. Sùi mào gà có phải là ung thư không?
Không, sùi mào gà không biến thành ung thư.
6. Tôi có thể bị sùi mào gà nhiều lần không?
Có. Hiện không có cách loại bỏ hoàn toàn HPV ra khỏi cơ thể, loại virus gây ra sùi mào gà. Vì vậy, bạn có thể bị sùi mào gà tái phát nhiều lần.
7. Sự khác biệt giữa sùi mào gà và herpes là gì?
Mụn rộp sinh dục (herpes simplex type 2) tương tự như sùi mào gà ở chỗ cả hai đều là bệnh lây truyền qua đường tình dục. Tuy nhiên, herpes gây ra các vết loét và mụn nước trên bộ phận sinh dục, khác với sùi mào gà, vốn là những nốt nhỏ và thường không gây loét hở. Cả hai loại nhiễm trùng đều lây truyền qua quan hệ tình dục qua đường âm đạo và hậu môn.
8. Bị sùi mào gà có nghĩa là tôi bị STI không?
Đúng. Hầu hết các trường hợp sùi mào gà đều do HPV gây ra, đây là virus lây truyền qua tiếp xúc tình dục.
Kết Luận
Hàng ngàn người bị sùi mào gà mỗi năm, và còn nhiều người hơn nữa mang virus gây ra chúng. Bệnh có thể không xuất hiện cho đến nhiều tháng — đôi khi nhiều năm — sau khi bị nhiễm. Khi bạn biết mình có bệnh và HPV, bạn nên chia sẻ thông tin này với bạn tình để có các biện pháp phòng ngừa.
Bác sĩ có thể đưa ra các hướng dẫn nhằm ngăn ngừa sự lây lan của bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) này. Bạn cũng có thể thực hiện các bước để giảm nguy cơ mắc các bệnh STI khác, bao gồm:
- Sử dụng các biện pháp bảo vệ như bao cao su.
- Kiểm tra và điều trị định kỳ các bệnh STI.
- Tiêm vắc-xin HPV nếu bạn chưa được tiêm phòng.
Hãy chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân và bạn tình để giảm thiểu rủi ro lây nhiễm và cải thiện chất lượng cuộc sống.
