Bệnh lậu là một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI), còn gọi là bệnh hoa liễu, do vi khuẩn gây ra. Các bệnh lây truyền qua đường tình dục chủ yếu lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với bộ phận sinh dục hoặc dịch cơ thể. Chúng có thể do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng gây nên.
Vi khuẩn gây bệnh lậu có thể xâm nhập vào niệu đạo, trực tràng, cơ quan sinh sản nữ, miệng, cổ họng hoặc mắt. Bệnh thường lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn qua đường âm đạo, miệng hoặc hậu môn. Ngoài ra, trẻ sơ sinh cũng có thể bị nhiễm bệnh từ mẹ trong quá trình sinh nở, và trong trường hợp này, bệnh thường ảnh hưởng đến mắt của trẻ.
Cách phòng ngừa hiệu quả nhất là kiêng quan hệ tình dục hoàn toàn. Sử dụng bao cao su khi quan hệ có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm. Ngoài ra, duy trì mối quan hệ một vợ một chồng, trong đó cả hai đối tác chỉ quan hệ với nhau và không bị nhiễm bệnh, cũng là một biện pháp quan trọng giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh lậu.
Triệu chứng của bệnh lậu
Ở nhiều người, bệnh lậu không gây ra triệu chứng rõ ràng. Nếu có, các triệu chứng thường ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục, nhưng cũng có thể xuất hiện ở các bộ phận khác trên cơ thể.
Bệnh lậu ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục
Ở nam giới, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Tiểu buốt, đau rát khi đi tiểu.
- Chảy dịch mủ từ đầu dương vật.
- Đau hoặc sưng ở một bên tinh hoàn.
Ở nữ giới, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Tăng tiết dịch âm đạo bất thường.
- Tiểu đau, tiểu buốt.
- Chảy máu âm đạo giữa các kỳ kinh, đặc biệt là sau khi quan hệ tình dục.
- Đau bụng dưới hoặc đau vùng chậu.
Bệnh lậu ảnh hưởng đến các bộ phận khác trên cơ thể
Ngoài cơ quan sinh dục, vi khuẩn lậu có thể tấn công các vùng khác như:
- Trực tràng: Ngứa hậu môn, chảy dịch mủ từ trực tràng, có vết máu tươi trên giấy vệ sinh, cảm giác mót rặn khi đi đại tiện.
- Mắt: Đau mắt, nhạy cảm với ánh sáng, chảy dịch mủ ở một hoặc cả hai mắt.
- Họng: Viêm họng, sưng hạch bạch huyết ở cổ.
- Khớp: Khi vi khuẩn lậu xâm nhập vào khớp, có thể gây viêm khớp nhiễm khuẩn (septic arthritis) với biểu hiện sưng, nóng, đỏ và đau dữ dội, đặc biệt khi cử động.
Bệnh lậu nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, khi có dấu hiệu nghi ngờ, cần thăm khám và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân, Yếu tố nguy cơ, Biến chứng và Phòng ngừa bệnh lậu
Nguyên nhân
Bệnh lậu do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra. Vi khuẩn này lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn, bao gồm quan hệ bằng miệng, hậu môn hoặc âm đạo.
Yếu tố nguy cơ
Một số nhóm có nguy cơ mắc bệnh lậu cao hơn, bao gồm:
- Phụ nữ dưới 25 tuổi có hoạt động tình dục.
- Nam giới quan hệ tình dục đồng giới.
Các yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh lậu:
- Có bạn tình mới.
- Quan hệ với người có nhiều bạn tình.
- Có nhiều bạn tình.
- Từng mắc bệnh lậu hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
Biến chứng
Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh lậu có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Vô sinh ở nữ giới: Vi khuẩn lậu có thể lan đến tử cung và ống dẫn trứng, gây bệnh viêm vùng chậu (PID). PID có thể dẫn đến sẹo ống dẫn trứng, tăng nguy cơ thai ngoài tử cung và vô sinh. Cần điều trị ngay khi phát hiện.
- Vô sinh ở nam giới: Bệnh lậu có thể gây viêm mào tinh hoàn – ống dẫn tinh nằm phía trên và phía sau tinh hoàn, nơi lưu trữ và vận chuyển tinh trùng. Nếu không điều trị, viêm mào tinh hoàn có thể dẫn đến vô sinh.
- Nhiễm trùng lan rộng: Vi khuẩn lậu có thể lây lan qua máu đến các khớp và các cơ quan khác, gây ra sốt, phát ban, tổn thương da, đau khớp, sưng và cứng khớp. Tình trạng này được gọi là viêm khớp nhiễm khuẩn (septic arthritis).
- Tăng nguy cơ nhiễm HIV/AIDS: Người mắc bệnh lậu có nguy cơ cao hơn trong việc nhiễm HIV – virus gây ra AIDS. Ngoài ra, những người mắc cả hai bệnh có thể dễ dàng lây nhiễm cho bạn tình hơn.
- Biến chứng ở trẻ sơ sinh: Trẻ sơ sinh bị nhiễm lậu khi sinh có thể bị mù, loét da đầu và nhiễm trùng toàn thân.
Phòng ngừa
Để giảm nguy cơ mắc bệnh lậu, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Sử dụng bao cao su khi quan hệ: Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh lậu là kiêng quan hệ tình dục. Nhưng nếu có quan hệ tình dục, hãy luôn sử dụng bao cao su khi quan hệ qua đường âm đạo, miệng hoặc hậu môn.
- Hạn chế số lượng bạn tình: Duy trì mối quan hệ một vợ một chồng, trong đó cả hai đều không quan hệ với người khác, giúp giảm nguy cơ lây nhiễm.
- Xét nghiệm bệnh lây truyền qua đường tình dục trước khi quan hệ: Bạn và bạn tình nên xét nghiệm trước khi có quan hệ tình dục và chia sẻ kết quả với nhau.
- Tránh quan hệ với người có dấu hiệu nhiễm bệnh: Nếu ai đó có triệu chứng như tiểu buốt, phát ban hoặc vết loét ở bộ phận sinh dục, không nên quan hệ tình dục với họ.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Phụ nữ dưới 25 tuổi có hoạt động tình dục và những người có nguy cơ cao nên xét nghiệm bệnh lậu hàng năm. Nam giới quan hệ đồng giới cũng nên được xét nghiệm thường xuyên.
Kết luận
Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc bệnh lậu, không quan hệ tình dục cho đến khi cả bạn và bạn tình đã hoàn thành điều trị và không còn triệu chứng. Điều này giúp ngăn ngừa nguy cơ tái nhiễm.
